We kennen het allemaal: die eerste slok rokerige whisky die de zintuigen wakker schudt. Een geur van kampvuur, zeezout en aarde vult je glas. Wat maakt die smaak zo intens en herkenbaar? Het antwoord ligt diep in de Schotse grond verborgen: turf.
Wat is Turf en Waarom is het Zo Belangrijk voor Whisky?
Turf is een natuurlijk materiaal dat ontstaat uit eeuwenoude, half vergane plantenresten in vochtige bodems of moerassen. In Schotland wordt turf al generaties lang gebruikt als brandstof. Zo werd het in de wereld van Schotse whisky zeer belangrijk.
Tijdens het mouten van gerst (het drogen van de gekiemde graankorrels) wordt turf verbrand om rook te produceren. Die rook komt in contact met de gerst, en de fenolen – aromatische verbindingen in de turfrook – hechten zich aan de mout. Tijdens het verdere distillatieproces blijven deze verbindingen aanwezig en vormen ze de basis van de karakteristieke rokerige aroma’s waar turfwhisky’s om bekendstaan. Hoe brandstof dus eigenlijk een smaakgever kan worden!
Het Turfproces: van Moeras tot Mout
Het proces van turven is nog altijd diep verweven met de Schotse whiskytraditie:
- Turf steken: op plaatsen als Islay, Orkney en de Highlands wordt turf met de hand uit de grond gestoken in blokken, vaak tijdens de lente of zomer.
- Drogen: de natte turf wordt vervolgens aan de lucht gedroogd, wat weken tot maanden kan duren.
- Verbranden tijdens het mouten: wanneer de gerst drooggestookt wordt, brandt men turf onder de moutvloer. De opstijgende rook doordrenkt de graankorrels met rijke, rokerige tonen.
- Distillatie en rijping: de fenolen blijven subtiel aanwezig in het distillaat, en ontwikkelen zich verder tijdens de rijping in eiken vaten.
De intensiteit van de rook hangt af van de duur van het turfproces en de herkomst van de turf. Op Islay bevat de turf meer zeewier en mos, wat zorgt voor die zilte, maritieme toets die zoveel liefhebbers herkennen.
Kilchoman: Turf met een Ziel
Een perfect voorbeeld van vakmanschap met turf is Kilchoman, een onafhankelijke distilleerderij op Islay. Kilchoman is een van de weinige zogenoemde "farm distilleries" die nog hun eigen gerst telen, mouten en turven en dat allemaal ter plaatse.
Hun turf komt uit het nabijgelegen Mochrie-moorgebied, waar de zee invloed heeft op de samenstelling van de grond. Dat levert whisky op met een rijk, rokerig maar gebalanceerd karakter, waarin je niet alleen de turf proeft, maar ook de pure Islay-lucht.
Bekende expressies zoals Kilchoman Machir Bay of Kilchoman Sanaig tonen hoe rook, zoetheid en frisheid in perfecte harmonie kunnen samenkomen. Elke fles is een ode aan het eiland, de natuur en het eeuwenoude turfambacht.
Van Subtiel tot Intens: Ontdek Jouw Turfprofiel
Niet elke peated whisky is even rokerig. De intensiteit wordt gemeten in PPM (phenol parts per million):
- <10 PPM – subtiele rook
- 10–30 PPM – evenwichtige turf
- 30+ PPM – zware rookbommen
Of je nu houdt van een zachte rooksuggestie of een stevige turfexplosie, er is altijd een whisky die bij je smaak past.
Proef de Rook bij Liquid Legacy
Bij Liquid Legacy vind je een zorgvuldig geselecteerd assortiment geturfde whisky’s, waaronder de mooiste expressies van Kilchoman, Ardbeg, Laphroaig, Port Charlotte en meer. Van lichte, elegante rook tot intense Islay-kracht, ontdek de whisky die jouw zintuigen prikkelt en je meeneemt naar de Schotse kust.